Türkiye’de neredeyse 50 yıllık geçmişi olan terör, ciddi bir ulusal güvenlik sorunu olmasının yanı sıra giderek derinleşen yapısal ve bölgesel nitelikli bir ekonomik güvenlik sorununa dönüşmüş durumdadır. Nitekim, terörün sebep olduğu can kayıplarının yanı sıra ekonomi üzerindeki doğrudan ekonomik maliyetleri ve girişim (yatırım) kararları, doğrudan yabancı sermaye girişi, ihracat hacmi ve turizm talebi gibi makro büyüklükler aracılığıyla ortaya çıkan örtük ve dolaylı ekonomik maliyetleri dramatik bir şekilde artmaktadır. Ancak, terörün ekonomi üzerindeki dolaylı maliyetlerin örtük nitelikli olması, terörün sebep olduğu ekonomik tahribatın kolayca ve doğru bir şekilde hesaplanabilmesini güçleştirdiği gibi terörün ekonomik güvenlik sorunu boyutunun göz ardı edilmesine sebep olmakta ve terörizmle mücadeleyi olumsuz etkilemektedir. Bu doğrultuda, “Sosyo-İktisadi Maliyetleri İtibariyle Türkiye’de Terörizm Sorunu” başlıklı Genel Araştırma Projesi kapsamında, terörün özel sektör girişim ve yatırım kararları, doğrudan yabancı sermaye girişi, ihracat hacmi ve turizm talebi gibi makro büyüklükler aracılığıyla Türkiye ekonomisi üzerindeki örtük ve dolaylı maliyetlerinin alternatif mekânsal ekonometrik modeller yardımıyla tahminlenmesi yoluna gidilmiştir. Elde edilen ampirik bulgular bir bütün olarak değerlendirildiğinde, terörün ekonomi üzerindeki en büyük saptırıcı etkilerinin ihracat gelirleri ve özel sektör girişim (yatırım) kararları ekseninde ortaya çıktığı; bunu sırasıyla, yabancı sermaye girişi ve turizm talebinin izlediği anlaşılmaktadır. Ancak, terörün saptırıcı etkilerinin parasal karşılığı dikkate alındığında, en yüksek potansiyel gelir kaybının fiziki sermaye birikimi ekseninde ortaya çıktığı görülmektedir. Elde edilen bulgulara göre, terör saldırıları sebebiyle son on yılda

- 270,362 potansiyel yeni firmanın yatırım yapmaktan vazgeçtiği; bu sebeple, yaklaşık 557,9 Milyar $ değerinde potansiyel fiziki sermaye birikiminin gerçekleşemediği,

- 102,6 Milyar $ değerinde potansiyel ihracat gelirinin elde edilemediği,

- 1,7 Milyar $ değerinde potansiyel yabancı sermaye girişinin gerçekleşemediği,

- 291,921 potansiyel turistin Türkiye’ye yönelik turizm talebinden vazgeçtiği; bu sebeple, yaklaşık 160,8 Milyon $ değerinde potansiyel turizm gelirinin elde edilemediği tahmin edilmektedir. Bu açıdan bakıldığında, terörün son on yılda Türkiye ekonomisi üzerindeki örtük ve dolaylı maliyetinin yaklaşık 662,3 Milyar $ olduğu tahmin edilmektedir.

Yürütücü: Doç. Dr. Necmettin ÇELİK

Proje No: 2022-GAP-İİBF-0048